AED’s in Borne. Een inventarisatie…

In Twente vinden er jaarlijks 325 reanimaties plaats. Eén op de 1.000 inwoners in Nederland krijgt een hartstilstand. De meeste reanimaties gebeuren thuis. Daarvoor is in 50 procent van de gevallen een AED (Automatische Externe Defibrillator) nodig. Dit apparaat dient een schok toe, zodat het hart weer op gang wordt gebracht. Reanimatie moet binnen zes minuten starten. Een ambulance in Twente heeft gemiddeld negen minuten nodig om bij het slachtoffer te komen. De inzet van (vrijwillige) burgerhulpverleners uit de buurt en het gebruik van de AED is dus van levensbelang. Volgens onderzoek stijgt de overlevingskans bij een snelle AED-inzet tot boven de 50 procent.

Ambulance Oost staat klaar

Het systeem van de Meldkamer Ambulancezorg in Twente is gekoppeld aan het alarmeringssysteem van Stichting HartslagNu. Dit is opgezet door de ambulancedienst. Het voorziet in een alarmeringssysteem om burgerhulpverleners bij een melding op te roepen. Frank Hermelink: “Als een inwoner 112 belt voor een slachtoffer zal de centralist vragen stellen aan de hand van een triage schema. Als er een vermoeden van een hartstilstand is, wordt aanbevolen te reanimeren. De ambulance wordt op weg gestuurd. Uiteindelijk zijn het de ambulancehulpverleners/-verpleegkundigen, die de hartstilstand zullen vaststellen.”

HartslagNu: burgerhulpverlener aan de slag!

De ambulance is onderweg. De meldkamer staat in verbinding met HartslagNu. Ze start het AED-alert systeem. Een groep burgerhulpverleners uit de omgeving van het slachtoffer ontvangt een oproep via een sms of via de speciale app. Er kan worden gestart met de reanimatie of de inzet van een AED. Hermelink licht toe: “Zodra de ambulanceverpleegkundigen arriveren hebben zij de leiding over de hulpverlening.”

Monique Bosscher woordvoerder van HartslagNu vertelt over de inzet van de vrijwillige burgerhulpverleners. “We werken met een variabele alarmeringsstraal. De wijze van alarmeren zorgt ervoor dat wij zowel voor plattelandsgebieden als stedelijke gebieden een betere inzet van burgerhulpverleners krijgen. De alarmeringsstraal stellen we vast op basis van de maximale straal van 2 km, een maximaal aantal burgerhulpverleners binnen een gebied (maximaal 100) en een maximaal aantal AED’s binnen een gebied (maximaal drie AED's en ongeveer 15 personen per AED). Bij een oproep worden 15 burgerhulpverleners rechtstreeks naar het slachtoffer gestuurd. Stel dat er 50 burgerhulpverleners in de omgeving beschikbaar zijn, dan worden de overige 35 via een AED naar het slachtoffer gestuurd.”

In 2020 zijn er in de gemeente Borne tot nu toe 12 oproepen geweest. “Er zijn nooit tekortkomingen bij burgerhulpverleners gesignaleerd,” vult Hermelink aan. ”Het is al bijzonder dat een burgerhulpverlener een hartmassage op durft te starten. Het doel is om de overlevingskans van een slachtoffer te verhogen. Meestal volgt er een opluchting als de ambulance ter plaatse komt.” Helaas zijn er geen aantallen bekend van het succesvol reanimeren met AED omdat er geen terugkoppeling van de ambulance of het ziekenhuis plaatsvindt.

Is de gemeente verantwoordelijk?

Ellis Stronks, beleidsondersteuner gemeente Borne zegt: “In 2008 zijn we in samenwerking met Ambulance Oost een project gestart met als doel om AED’s in de wijk te krijgen. Vanuit de gemeente is éénmalig een subsidie voor de aanschaf, door wijkverenigingen, verschaft. De verenigingen zijn zelf verantwoordelijk voor het onderhoud. Een structurele financiële ondersteuning vanuit de gemeente is er niet. Donaties van derden, zoals de schenking van de Stichting Kringloopbedrijf, is noodzakelijk.” Als de giften achterwege blijven of niet toereikend zijn dan kan de continuïteit van de inzet van de AED een probleem worden. Wellicht wordt het dan een politiek issue.

Stichting AED Borne verdeelt donaties

Er zijn wijkwerkgroepen die zich bezighouden met de AED in de buurt. In februari 2018 is de Stichting AED Borne opgericht. Zij ondersteunt verenigingen en instellingen in de gemeente Borne bij de aanschaf en het onderhoud van AED-apparatuur en het ondersteunen van cursussen voor de bediening ervan. Jan Morsink, voorzitter van de Stichting AED Borne, geeft aan dat het van belang is dat er voldoende burgerhulpverleners beschikbaar zijn. Immers, binnen zes minuten moet er een hulpverlener voor reanimatie bij het slachtoffer aanwezig zijn. Elke minuut daalt de overlevingskans met 5 tot 10 procent.

“Op dit moment zijn er voldoende AED’s in Borne beschikbaar. Vanuit de wijkraad van de Bornsche Maten is aangegeven dat er behoefte is aan een tweede defibrillator. Onze stichting, AED Borne, is niet verantwoordelijk voor de aanschaf. Wel proberen we geld binnen te halen voor de financiële ondersteuning. AED’s zijn noodzakelijk. Dat bleek wel weer in het afgelopen jaar. Voor Wensink Zuid is met succes driemaal de AED ingezet”, aldus Morsink. De stichting beheert een vermogen dat bestaat uit donorgelden. Ze verdeelt naar rato de gelden onder de wijkwerkgroepen. De Stichting Kringloopbedrijf Borne heeft voor de duur van 5 jaar een totaalbedrag van € 25.000,- toegezegd.

Community initiatief Akker/Warande en TKWBuren

Als je zelf onder de risicogroep van hartpatiënten valt, of mogelijk door het ouder worden kunt gaan behoren, word je wakker geschud. Drie jaar geleden werd het idee geboren om een AED-station in de buurt aan te schaffen. “Een aantal bewoners van de buurt Akker, Warande, Buren en Tichelkamp realiseerde zich dat zij mogelijk eens tot de risicogroep van hartpatiënten zou kunnen behoren. “Of reeds daaronder vallen,” verklaart Gerard Lubberink, bestuurslid van de bewonersvereniging Akker en Warande.

Lubberink: “Ik ontmoette Ivo Maatman, actief binnen de buurtvereniging TKWBuren. Ook hij zocht naar een mogelijkheid om een AED voor de buurt te financieren. Een samenwerking op dit vlak tussen de beide buurtverenigingen werd geboren. Met sponsoring van verschillende bedrijven en een éénmalige bijdrage van 10 euro van ieder huishouden in de wijken, konden we in 2019 een AED aanschaffen. Voor het onderhoud en om na de levensduur van de apparatuur weer nieuwe, betrouwbare apparatuur aan te schaffen, betaalt ieder huishouden 5 euro per jaar. Er zijn zelfs mensen om die reden lid geworden van de buurtverenigingen.”

Het is een voorbeeld van een Community activiteit. “Het gaat in een buurtvereniging niet alleen om de gezelligheid maar ook om het voor elkaar zorgen in nood.” Bij Lubberink hangt het apparaat aan de muur van de buitenkant van zijn huis. Hij krijgt bij nacht en ontij ook de meldingen via HartslagNu voor reanimatie binnen. Net zoals de overige burgerhulpverleners uit de buurt die uitrukken. Een aantal van deze mensen gaat direct naar het adres om te reanimeren. Een aantal anderen ontvangt een code van de dichtstbijzijnde AED. Het apparaat wordt opgehaald en meegenomen naar het adres van de melding. “In een jaar tijd zijn de buurthulpverleners, hier, zesmaal opgeroepen. De ambulance staat veelal dicht bij deze wijk paraat. Dit betekende in deze casussen dat zij eerder ter plekke waren.” Lubberink meldt dat het opmerkelijk was dat er in de Corona crisistijd geen meldingen waren.

Waar hangt een AED in uw buurt?

In de gemeente Borne en directe omgeving zijn 164 burgerhulpverleners ingeschreven bij HartlagNu. Er hangen 22 openbare AED’s in onze gemeente. Bij het invullen van een postcode is op de website HartslagNu.nl te zien of er een AED in de buurt is. Tot slot merkt Morsink, van de Stichting AED Borne, op: ”Vermoedelijk hangen er bij bedrijven, organisaties en scholen apparaten die nog niet geregistreerd zijn. Misschien zijn er ook mensen die jaarlijks een cursus reanimeren volgen, maar niet ingeschreven staan bij de landelijke organisatie. Het zou van levensbelang kunnen zijn als én de apparaten én deze mensen aangemeld zijn bij HartslagNu. Hoe fijnmaziger het netwerk is hoe doeltreffender levens gered kunnen worden.” (YD)