‘Bornse’ veteraan zoekt herinneringen

Een week geleden ontrolde zich op RTV Oost en BorneBoeit het verrassende nieuws over Fred Nachbaur. De Canadees was in de Tweede Wereldoorlog een Britse infanterist die behoorde tot de D-compagnie van het 4e Bataljon Dorset regiment. Op 3 april 1945 stapte hij als voorpost/verkenner de Grotestraat in, controlerend of de kust veilig genoeg was voor de rest van zijn peloton dat in spanning net vóór de brug op de Hengelosestraat op zijn bevindingen wachtte. Binnenkort komt hij terug naar Borne, voor het eerst na 75 jaar.

Telefoontje uit Canada
Het ‘verhaal van Fred’ zoals het inmiddels is gaan heten, begint op de avond van 11 november vorig jaar, als er een telefoontje komt uit Canada. Het is de oud-Hengeloër Marc van der Pas die jaren geleden ook naar Ottawa emigreerde en op een schietschool in gesprek raakt met de veteraan. Fred herkent het Nederlandse accent bij Marc en begint te vertellen over ‘zijn’ oorlog in Twente. 75 Jaar lang heeft hij het met zich meegedragen en wat zou ‘ie nog graag de mensen eens terugzien die hij destijds zo blij in Borne ontmoette. Het relaas maakt diepe indruk op Marc, die vervolgens contact opneemt met BorneBoeit.

Spannende weken volgen. Is het waar wat de inmiddels 94-jarige vertelt, wat weet hij zich nog te herinneren? Besloten wordt dat Van der Pas nog eens teruggaat naar de veteraan en het gesprek met hem op video gaat opnemen. Het worden twee lange gesprekken met bijna drie uur beeldmateriaal. Als de beelden iets vóór de kerstdagen bij BorneBoeit binnenkomen, wordt besloten niet langer te wachten en nog vóór de jaarwisseling met de organisatie van de bevrijdingsfeesten in Borne om tafel te gaan.

Ook daar heerst euforie bij het zien van de beelden. De conclusie is dat wát de man vertelt in grote lijnen klopt met de geschiedschrijving daarover. Tweede conclusie is: hoe mooi zou het zijn als Nachbaur op 3 april 2020 in Borne is? Hij is immers nog een van de weinige levende bewijzen van wat zich toen in Borne heeft afgespeeld. Als begin januari ook het college van Burgemeester en Wethouders wordt ingelicht, valt de definitieve beslissing om Fred Nachbaur als eregast uit te nodigen. Anderhalve week geleden kwam het verlossende jawoord uit Canada terug. In de dagen rond 3 april keert de veteraan terug naar Borne.

Op het biljart gehesen
Ondertussen gaat de zoektocht naar het ‘verhaal van Fred’ onverminderd door. Wat is er precies gebeurd op die bewuste namiddag van 3 april 1945 bij de entree van Borne? Wie heeft Nachbaur gesproken? Welk ongeveer 16-jarig meisje in een lichtgroene jurk omhelsde hem bij zijn binnenkomst en wie waren erbij toen hij op het biljart werd gehesen nadat duidelijk werd dat het moment van bevrijding gekomen was?

Hans Nijhof is ondertussen ook al weken bezig de puzzelstukjes bij elkaar te zoeken. De plaatsen waar het allemaal heeft plaatsgevonden: bij de brug op de Hengelosestraat, de toenmalige Theresiakerk, ‘t Schip en het tegenovergelegen café Beijen… het is allemaal klip en klaar. Maar de zoektocht naar de mensen die erbij waren verloopt wat moeizamer. “De mensen die het toen bewust meemaakten, zijn allemaal ver in de tachtig. Áls ze al nog leven…” verzucht hij. Toch zijn er inmiddels aanknopingspunten. Zelfs over het 16-jarig meisje komen al wat suggesties binnen. Maar toch…

Wie helpt de cirkel rond te maken?
Daarom ook wordt mensen die zich iets van ‘het verhaal van Fred’ herinneren, opgeroepen zich te melden via info@borneboeit.nl. “Misschien dat ze er zelf bij waren, of anders uit de verhalen van hun (voor)ouders. Ieder aanknopingspunt kan helpen”, aldus Nijhof. En hoe mooi zou het zijn dat Nachbaur over twee maanden de mensen weer tegenkomt die hij ook op 3 april 1945 in Borne ontmoette. (AJ/BM)