Voorwerpen persoonlijk maken

Annet Rijswijk (midden foto boven), deskundige op borduren en stof verrijken, geeft een workshop ‘Vrij borduren’ in het Bussemakerhuis vanmiddag. Een achttal dames van alle leeftijden zit klaar om meegebrachte kleding of gebruiksvoorwerpen te voorzien van zelfgemaakt borduurwerk.

Borduren vroeger op school

Veel vrouwen kennen nog van de vroegere Lagere School (nu basisschool) de handwerklessen voor de meisjes. Dat zijn meestal geen prettige herinneringen. Strenge handwerkjuffen lieten de arme meisjes babysokjes breien, die meestal zo ongeveer schoenmaat 32 kregen. Ook werden pannenlappen gebreid of gehaakt. Die waren dan veel te stijf of veel te los gebreid. Zweethandjes maakten de wol weer vuil zodat het uiteindelijke resultaat ook niet om aan te zien was. Kortom: voor veel meisjes martellessen.

De meeste meisjes hadden wel moeders of oma’s die de kunst van het handwerken wat beter in de vingers hadden en het kinderwerk uithaalden en opnieuw breiden, borduurden of anderszins. Het cijfer voor handwerken op het rapport viel dan weer mee.

De jongste deelnemer van vanmiddag hoorde de verhalen met afgrijzen aan. Zij kende die lessen gelukkig niet.

Vrij borduren

Annet Rijswijk kent de verhalen van vroeger wel, zij heeft het meegemaakt. Toch is werken met draden en stoffen haar levenswerk geworden en vanmiddag brengt zij haar kennis over. Eerst laat zij via voorbeeldboeken zien hoe zeer getalenteerde ontwerpers werken. Ook heeft zij werk van haar dochter Sofie van den Hof (foto rechts) bij zich. Sofie exposeert momenteel in het Bussemakerhuis. Het werk van Sofie bestaat in de versiering ook grotendeels uit vrij borduurwerk.

De versierselen zijn veelal te koop bij knutselwinkels als Action maar ook op de Noordermarkt in Amsterdam. Bij Kringloopwinkels is vaak materiaal te koop in tweedehands kleding of zo.

Nadat Annet Rijswijk uitleg heeft gegeven over diverse soorten borduursteken gaat men aan het werk. De onervaren borduurders pakken een proeflap om wat steken te oefenen, de wat meer geroutineerden nemen hun voorwerp onder handen. Het varieert van een rieten tas tot een theemuts uit erfenis van een moeder, van een rok tot een bloesje, van een sjaal tot een oud kleedje. Ook wordt een mooie lap geborduurd die later getransformeerd wordt tot een mooie tas. Kortom, van alles wat in eerste instantie ‘saai’ is, wordt nu iets moois gemaakt dat een heel persoonlijke touch krijgt.

Je begint ergens aan zonder patroon of iets dergelijks. Bevalt het resultaat je niet zo, dan kan er zo overheen gewerkt worden. Simpele kruissteken op een rieten tas worden uiteindelijk een mooi barok siervoorwerp op die plek. De borduursteken bleken het niet te zijn.

Annet Rijswijk heeft op de tafels veel mooie stoffen en meer liggen waar naar hartenlust uit geput kan worden. Een bijzondere techniek laat zij ook zien: vrij borduren op een soort vlies. Het vlies houdt zich als stof. Als er een werk op gemaakt is, dan lost dat vlies op in water en houd je werk over dat eventueel op een lap stof of kledingstuk kan worden gezet. Een bijzondere techniek.

Aan het einde van de middag gaat iedereen voldaan met een werkstuk naar huis. De meesten zullen thuis nog wat verder moeten werken. (AM)