Poort van Borne een pareltje

De laatste puntjes worden nog op de spreekwoordelijke i gezet, maar de eerste zorgaanbieders hebben inmiddels hun intrek genomen in het nieuwe gezondheidscentrum De Poort van Borne in de voormalige Theresiakerk. In veertien maanden tijd werd de kerk getransformeerd in een bijzonder gebouw waarin aan diverse zorgverleners ruimte geboden wordt. Het resultaat mag gerust bestempeld worden als een architectonisch en bouwkundig hoogstandje met een bijzondere uitstraling.

Glimmend van trots laten opdrachtgever Erik Mijnhardt, architect Theo Reitsema en bouwbegeleider Cor Engberink de vrucht van hun samenwerking zien. “Om inspiratie op te doen hebben we met de toekomstige huurders een aantal kerken bezocht. Daarvan hebben we vooral ook geleerd hoe het niet moest. Sommige kerken waren volledig volgebouwd, waardoor je de kerk niet meer zag”, vertelt Erik Mijnhardt.

De uitdaging was om een goede balans te vinden tussen het bestaande kerkgebouw en de nieuwe bestemming. Een uitdaging waarin architect Theo Reitsema van Architectenbureau Reitsema & Partners met veel plezier zijn tanden zette. “Een droomproject! Het is een unieke kans om zoiets te mogen doen.”

Binnenplein

De in 1935 in gebruik genomen Theresiakerk wordt gekenmerkt door haar neogotische stijl, fraaie bakstenen ribgewelven en de prominente raampartijen. Het bouwteam heeft met het ontwerp nadrukkelijk ingezet op het behoud van deze kwaliteiten. Centraal in het plan ligt een plein dat als buffer tussen binnen en buiten functioneert en waaraan de verschillende disciplines van het gezondheidscentrum zich over drie verdiepingen presenteren. “De kerk is als het ware de buitenruimte. Om die reden bestaat de vloer uit bestrating en ontstaat er een binnenplein.” De open ruimte op de eerste verdieping wordt geheel in lijn met die gedachte omschreven als ‘terras’.

Bijzonder materiaalgebruik

Wat meteen opvalt is de wenteltrap die het plein met de eerste verdieping verbindt. In alle nieuwe ruimtes is verder iets van de kerk terug te vinden: een pilaar, een doopvont, een deel van de gewelven of de originele ramen. Allemaal zo goed als naadloos geïntegreerd in de nieuwbouw, mogelijk door een voor Nederland bijzonder gebruik van gewapend polystyreen met een afwerking van spuitbeton. Cor Engberink is bijna lyrisch over details die met dit materiaal ingebouwd konden worden. “Je kunt nu op de verdiepingen een stuk pilaar aanraken, dat je vroeger alleen in de hoogte zag. Prachtig, toch?”

Korte lijnen

De drie heren zijn er trots op het project in veertien maanden tijd te hebben kunnen bouwen. Hoewel er uiteraard veel meer mensen een rol hebben gespeeld waren de lijnen binnen het bouwteam kort, waardoor beslissingen snel genomen konden worden. Bovendien waren de afspraken onderling blijkbaar ook helder en duidelijk. Zo gaf de architect met een sterrensysteem aan waar de bouwbegeleider min of meer de vrijheid had om de praktische beslissingen te kunnen nemen, die tijdens de bouw soms noodzakelijk zijn, maar eveneens aangaf op welke plekken er absoluut eerst met de architect overlegd diende te worden. Het liep allemaal als een tierelier dus.

Eenheid en samenhang

“Het moeilijkste was nog om de rust en regelmaat te behouden en aan de andere kant de gebruikers flexibiliteit te geven”, vindt Reitsema. Erik Mijnhardt was er helder in dat er uniformiteit diende te zijn vanuit de binnenruimte, zoals bijvoorbeeld gelijke bewegwijzering. Binnen de gehuurde ruimtes was er in principe alle vrijheid om zelf de inrichting te bepalen. “We gaven wel suggesties en kleurschema’s en het mooie is dat iedereen zo enthousiast was dat ze allemaal kozen voor dezelfde vloer en ook graag de kleurschema’s wilden aanhouden.”

Prominent in het midden van het gebouw hangt een kunstwerk van Paula van Ess. Twee cirkels die ogenschijnlijk van steen zijn, maar gemaakt van gebeitst pergamijn papier. Het kunstwerk is getiteld ‘samenhang’, ter illustratie van de verbinding tussen gebouw, zorgverleners en de gemeenschap.

De Theresiakerk heeft kortom een prachtige herbestemming gekregen en is absoluut de moeite waard om eens van binnen te bekijken. (AJ/BM)

Foto's © Ronald Tillerman, Erik Mijnhardt, Reitsema & partners en BorneBoeit