Gidsen Oud Borne openen jubileumseizoen

In het jaar van hun 25-jarig jubileum beleefden de gidsen van Oud Borne zaterdag de aftrap van het nieuwe seizoen. Al een kwart eeuw wijzen ze op deskundige wijze toeristen en andere belangstellenden de weg door Oud Borne, verzorgen ze een bezichtiging van de toren van de Oude Kerk of in de St. Stephanuskerk of een route langs de belangrijkste plekken waar ooit de familie Spanjaard zetelde.

Stiekeme wens
De professioneel opgeleide groep gidsen bestaat tegenwoordig uit achttien leden, een aantal waarop menig stad of dorp jaloers zou zijn. Enkele van hen worden specifiek ingezet voor de beklimming van de toren van de Oude Kerk of de rondleidingen door de Stephanuskerk. In 2016 verzorgden de gidsen bijna 1200 rondleidingen. André Muller, die twee jaar geleden de rol van coördinator van de groep overnam van oprichtster Annie Hegeman: “Zelfs in het winterseizoen hebben we nog tien avondrondleidingen gedaan De Oude Kerk was daarbij verlicht. Vanuit die gedachte zouden we wel graag meer monumentale panden in Borne uitgelicht willen zien, dat is een stiekeme wens van ons.”

De gidsengroep biedt dit seizoen twee nieuwe wandelingen aan. De eerste is de kinderwandeling, die al aan het programma is toegevoegd. “Die wordt dan meer op kinderen afgestemd. Als er dan families komen met dertig personen, van wie tien kinderen, doen we twee verschillende wandelingen en is een combinatie mogelijk. Verder voegen we er waarschijnlijk een Spanjaardroute aan toe. “Dat idee is vorig jaar ontstaan tijdens de reünie van de familie Spanjaard.” (foto onder)

Historie terug tot 1868
De gidsen kwamen zaterdag bijeen in het Witte Huis, waar Martin Thiehatten (foto hierboven) vertelde over de historie van het markante gebouw, die terug gaat tot 1868. Het jaar waarin op het Bornse Veld aan de Almelose kant van Borne in het toen nog heideveld de dubbele villa werd gebouwd, die de naam Het Buitenhuis meekreeg. De eerste steen werd op 15 juli gelegd door Izak Spanjaard, die in het rechtergedeelte ging wonen met zijn vrouw Anna Simons. De linkerkant werd betrokken door zijn broer David en diens echtgenote Dina Prins.

Vanuit hun riante nieuwe villa hadden Izak en David, sinds vier jaar lid van de directie, een goed uitzicht op hun fabriek. In 1901 liet Izak het Koetshuis bouwen met een poetskamer, paardenstal, mestkelder en hooizolder. Als de twee broers het pand hebben verlaten, laat zoon Jacob van eerstgenoemde de dubbele villa ombouwen tot één grote. Het fraaie trappenhuis krijgt een mahoniehouten leuning, maar vanaf de derde verdieping is die van vurenhout, omdat daar toch slechts het personeel gebruik van maakt. Na het voltooien van de grondige verbouwing in 1915 trekken Jacob en zijn vrouw Olga in met hun gezin.

Oom Jaap en tante Ollie
Het Buitenhuis is bijzonder in trek bij de familie van ‘oom Jaap en tante Ollie’, want talloze neefjes en nichtjes komen er in de zomer logeren. In 1930 echter wordt Jacob getroffen door ziekte en in 1934 overlijdt hij. De familie Spanjaard blijft in de statige villa wonen tot 1940, als de Duitse bezetter er het Bornse hoofdkwartier van maakt. Vijf jaren later worden de bevrijders van de Canadese Grenadier Guards er gehuisvest.

Toenmalig pastoor Frank koopt tot veler verrassing de villa in 1945 met behulp van enkele gulle geldschieters en de villa krijgt met de Stichting Katholiek Twente nieuwe bewoners. Vier later volgt de oprichting van de stichting Twents Gemeenschapsoord en Volkhogeschool. Die verzorgt cursussen voor verloofde stellen onder de titel ‘Van spel tot ernst’, waarbij de mannen en vrouwen overigens wel gescheiden worden. Het Buitenhuis krijgt dan z’n huidige naam Het Witte Huis, met een verwijzing naar de witte buitenmuren.

Tijdelijk een hotel
In 1965 volgt de transformatie naar een woonaccommodatie voor zestig cursisten, die in drie fases gerealiseerd moet worden. Na verschillende aanpassingen wijzigt in 1998 aan de statuur van Het Witte Huis als conferentiecentrum ook de bestemming van hotel toegevoegd. Na een reeks fusies van Volkshogescholen is De Stavoor Driebergen ondertussen de nieuwe eigenaar. Borne vaart er wel bij, want het toerisme leeft met de komst van een hotel op en er worden vanaf dat moment ook bridgeweekenden, recepties, bruiloften en andere feesten gehouden.

In 2001 ondergaat Het Witte Huis opnieuw een renovatie en kan het weer zeker vijf jaar mee.
Al een jaar later vervalt de hotelfunctie echter weer. De Stavoor draagt het eigendom over aan de Bornse woonstichting Woonbeheer, het huidige Welbions. Die heeft aanvankelijk plannen in Het Witte Huis zorgappartementen voor ouderen onder te brengen, maar besluit in 2003 anders door Het Witte Huis in handen te geven van de stichting Aveleijn. Die vestigt er haar kantoor en richt er veertien appartementen in voor mensen met een beperking. Een situatie die anno 2017 nog altijd actueel is (WP).

Meer informatie vindt u op www.gidsenoudborne.nl

Op de foto boven vanaf links Martin Thiehatten, Teun Beumer, Marijke Hesselink, Jan Immerman, André Muller, Hans Nijhof, Ellen van Dantzig, Hermine van Everdingen, Dagmar van Oosten, Jos Verheul, Elfriede Thomasson, Henk Adams, Bart Hogeweg en Vincent Kuipers.
Op de onderste foto de familie Vogler met twee dochters en een schoonzoon tijdens de Spanjaard-reunie van 2016. Olga Vogler-Mulder is de dochter van Nellie Spanjaard, de dochter van Jacob Spanjaard.