Laatste parochiedienst in Zenderen

Zondagmorgen vond de laatste eucharistieviering onder de vlag van de parochie O.L.V. Onbevlekt Ontvangen Zenderen plaats. Op 1 januari 2025 komt er, na 95 jaar, een einde aan de zelfstandige parochie in het kerkdorp, die opgaat in de parochies van Borne en Hertme. De fusie is het gevolg van een onvermijdelijk proces. Het was niet langer haalbaar om de kleinste parochie van het bisdom in stand te houden. Het aantal kerkgangers liep terug, het vrijwilligersbestand vergrijsde; kortom, het was niet meer vol te houden. Het kerkgebouw komt weer in handen van de Karmelietenorde en zal voortaan dienstdoen als kloosterkerk.
 

Karmelieten

De dienst werd voor het laatst geleid door pastoor Ton van de Gullik. “Het is een gedenkwaardig jaar voor katholiek Zenderen. De parochie houdt op te bestaan en vanaf 1 januari ben ik geen pastoor meer,” zei Van de Gullik in een goed gevulde kerk. “Maar het katholieke leven in Zenderen gaat door. Zolang de karmelieten het kunnen blijven doen, zullen er in deze kerk diensten zijn op zondag.” De historie van de parochie in Zenderen is onlosmakelijk verbonden met de kloosterorde, die zich in 1855 in Zenderen vestigde.
 

Historie

“In 1930 werd in een bomvolle kerk 75 jaar karmelieten in Zenderen gevierd. Pater Titus Brandsma sprak en de aartsbisschop was aanwezig. Het was een prachtige en plechtige dienst,” weet Van de Gullik. “Het was waarschijnlijk op dat moment dat het zaadje werd geplant voor een wending in katholiek Zenderen. Het blijft gissen, maar misschien is er toen wel gefluisterd dat Zenderen eigenlijk een eigen parochie onder het bisdom moest hebben.” Er werd onderhandeld met de karmelieten en in 1931 was de parochie O.L.V. Onbevlekt Ontvangen Zenderen een feit. In 1989 werd de voormalige kloosterkerk tenslotte voor een symbolisch bedrag van één gulden officieel overgedragen aan de parochie.
 

De banden met de karmelieten en het naastgelegen klooster bleven echter sterk. “De verbintenis was er altijd,” memoreerde Maria Verheijen, vicevoorzitter van het kerkbestuur van de katholieke kerk in Zenderen. “Toen we in 2018 een nieuwe pastoor zochten, suggereerde Karmel Nederland pater Ton van de Gullik. Een archivaris in Rome. Het voelde direct goed: een rustige en bescheiden man en een heel prettig iemand om mee te werken.”
 

Fusie met H.H. Jacobus en Johannes-parochie

De laatste viering werd mede geleid door pastoor Jurgen Jansen van de H.H. Jacobus en Johannes-parochie in Borne en Hertme. De parochianen uit Zenderen zijn voortaan welkom bij de vieringen in Borne of Hertme. Jansen: “We zijn getuige van een verandering van het oude, vertrouwde naar een nieuwe realiteit. De mensen uit Zenderen zijn van harte welkom. Er is meer wat ons bindt dan wat ons scheidt. Maar daar moeten de mensen zelf over beslissen. Wij zijn daarin eigenlijk een afhankelijke partij.”
 

Gehecht aan de vertrouwde kerk

Het lijkt erop dat de meeste parochianen ervoor zullen kiezen te blijven kerken in hun eigen kerk, samen met hun dorpsgenoten, en de zondagvieringen van de karmelieten te blijven bijwonen. Eens per maand is de voorganger daarbij bovendien de hun vertrouwde Ton van de Gullik. Veel vrijwilligers van de Zenderse parochie hebben ook al aangegeven de paters te blijven helpen. Maria Verheijen: “Veel mensen zijn blij dat de kerk hier niet dichtgaat. Maar er gaat toch wel veel veranderen. Niet alles zal zo blijven als het was. Natuurlijk hoop ik dat we de Zenderenaren mogen verwelkomen op 12 januari in de St. Stephanuskerk in Borne. We worden daar met open armen ontvangen.”
 

Verder als kloosterkerk

Hoe lang de karmelieten de zondagsdiensten in de kloosterkerk kunnen blijven faciliteren, is echter de vraag. De meeste paters zijn op leeftijd en er is nauwelijks nieuwe aanwas. Ton van de Gullik: “Er zijn nu nog drie voorgangers. We moeten erkennen dat we heel kwetsbaar zijn.” Of zoals hij het treffend zei tijdens de dienst: “De Paus heeft 2025 uitgeroepen tot Jubeljaar, met als thema ‘Pelgrims van hoop’. We gaan op zoek naar hoe we het katholieke leven vorm kunnen geven in de tijd die komt.” (AJ)