Een schat aan historisch erfgoed

Elk jaar, in het tweede weekend van september, zijn duizenden prachtige monumenten in heel Nederland gratis toegankelijk voor iedereen. Dit jaar vond in Borne de Open Monumentendag plaats op zaterdag 14 september. Het thema: erfgoed van ‘Routes, Netwerken en Verbindingen’.
 

Er was veel te zien en te beleven tijdens Open Monumentendag
Voor de vijfde keer combineerde de Heemkundevereniging historie met een actieve bezigheid: een niet-competitieve run, fietstocht en wandeling van ongeveer negen kilometer langs monumenten en markante historische plekken. Dit keer was er een nieuwe route uitgezet richting Hengelo, met stopplaatsen bij het Johannesklooster, het Spanjaardhuis en de boerderij de Lemerij. Bij alle historische plekken vertelde een deskundige gids interessante verhalen over het verleden van de bijzondere locatie. Jammer genoeg was de animo dit jaar minder dan vorig jaar.
 

Men kon ook op eigen gelegenheid historische plekken bezoeken. Er was belangstelling van mensen uit de regio en ver daarbuiten, want Borne is rijk aan historisch erfgoed. De meeste monumenten zijn er nog, en van de monumenten die ontbreken, zijn de verhalen bewaard gebleven.
 

Plaatselijk netwerk verbonden door thema: Japan
Het plaatselijk netwerk, bestaande uit Cultureel Oud Borne, Museum Bussemakerhuis, de Bornse Synagoge, de Doopsgezinde Kerk en de Oude Kerk, had de deuren open. Naast dat deze historische pareltjes van Borne te bezichtigen waren, werd een verbindend thema, Japan, met bijbehorende activiteiten aangeboden. In het Bussemakerhuis was er bijvoorbeeld de tentoonstelling ‘Geisha – tradities, rituelen en zijde’. Wilma Witteman, conservator: “Een kwartier voor aanvang ving ik al de eerste enthousiaste bezoeker op.” Deze belangstellende had toen al een reis van drie uur achter de rug. Vijfendertig geïnteresseerden hebben de Bornse Synagoge van binnen en buiten bewonderd. Dicky Hollak vertelde, met de zachte tonen van Japanse muziek op de achtergrond, over de historie van dit gebouw. Ook mensen van de andere kant van Nederland toonden interesse in wat zich hier heeft afgespeeld. Terwijl de monumentbezoekers door de Doopsgezinde Kerk liepen, ontmoetten ze kunstenares Suzy Hulshoff. Zij legde uit hoe Japanse houtsneden volgens historisch procedé worden gemaakt. In de Oude Kerk stond een Japans kamerscherm met diverse prenten.
 

Kinderactiviteit zonder kinderen
Wat is er voor kinderen mooier dan bezig te zijn in zo’n oud monument? De organisatie wilde de jeugd verrassen en kennis laten maken met de Japanse vouwkunst: origami. Op iedere locatie kon men vissen, kraanvogels of bloemen vouwen. Tinka van den Hazel, gefascineerd door de Japanse vouwtechniek, zat klaar om haar enthousiasme over te brengen. Helaas is op geen van de vier locaties een kind binnen geweest. Is een monument bezoeken niet in trek, zijn er te veel activiteiten in de regio, of heeft het schoolbezoek van de dag ervoor het gras voor de voeten weggemaaid?
 

Je waant je eeuwen terug in de tijd
Hendrik Grootelaar, amateur-genealoog, staart naar het graf van Scheele in de Oude Kerk. Hij voelt de tijd, de historie en de plek van onze voorouders. En dat is juist wat de Open Monumentendag beoogt: kijken, leren en ervaren wat er zich afspeelde in de historie, vooral om dit soort gebouwen te bewaren en te koesteren. “Als ik zo rondkijk, waan ik me eeuwen terug in de tijd,” zegt de Hengeloër.
 

Pareltjes van Borne blijven zichtbaar
Hoewel er bezoekers van buiten de regio de Bornse pareltjes bezochten, was het totale aantal bezoekers mager. Het was vooraf onduidelijk welke monumenten in de gemeente te bezichtigen waren. In Oud Borne hadden vier locaties een eigen programma gemaakt en zich gepresenteerd. Mensen van buiten de regio, zoals uit Assen, waren teleurgesteld. Zij hadden gehoopt een rondleiding te kunnen boeken. “De afstemming van de openingstijden bracht veel onduidelijkheid teweeg,” aldus verschillende gastvrouwen en -heren op de locaties. Voor wie het gemist heeft: de tentoonstellingen in het Bussemakerhuis, de Oude Kerk en de Bornse Synagoge zijn de komende tijd nog te bezoeken. Zie daarvoor de agenda van Borne Boeit. Ook de Gidsen Oud Borne kunnen de monumenten van Borne, met de bijbehorende verhalen, laten zien en beleven. (YD/RH/AJ)