Bescheiden en op de achtergrond

Ze werken op de achtergrond, maar zijn o zo belangrijk. Voor velen onbekend, maar voor degenen die hulp kregen zijn ze bemind: de vrijwilligers van de Leendert Vriel Stichting Twente. Langzamerhand kennen velen het begrip hospice. Maar de hulp van waken bij het thuis sterven is vaak nog onbekend. Wat doen deze vrijwilligers die bij nacht en ontij de overbelaste mantelzorgers ondersteunen?
 

Ondersteuning bij de laatste levensfase

“Borne kent in toenemende mate aanvragen van terminale zieken om thuis in de bekende vertrouwde omgeving te kunnen sterven”, vertelt Silvia Wigger, coördinator van de Leendert Vriel Stichting. In 2023 en 2024 hebben jaarlijks twintig mensen een beroep gedaan op ondersteuning bij de laatste levensfase. Veelal is de thuiszorg naast de huisarts al betrokken.” De mantelzorgers proberen het zo lang mogelijk alleen op te vangen, totdat het noodzakelijk is om dit ingrijpende proces met hulp van ondersteuning vol te kunnen houden. “Vier Bornse en dertien Hengelose vrijwilligers staan dan klaar om een aantal nachten te waken bij de dierbare of om hem of haar overdag bij te staan. Zodat de mantelzorger even tijd voor zichzelf heeft of de gelegenheid heeft om bij te slapen.”
 

'Het geeft je een goed gevoel'

Marietje de Haas, Marijke Hesselink, Mariet Reefman en Silvia Kruidbos zijn al meer dan tien jaar vrijwilligster bij de Stichting. “Het geeft je een goed gevoel om iets voor een ander te kunnen betekenen,” zeggen de dames unaniem. Het is de drijfveer waarop ze al vele jaren werkzaam zijn. Het is een intiem moment van het leven waarop zij op de achtergrond aanwezig zijn. “Ik werk, als nachtvrijwilliger, één nacht in de week van 23.00 tot 7.00 uur”, legt Marietje de Haas uit. Zij heeft geen zorgachtergrond. Voor dat gedeelte is de thuiszorg oproepbaar en ingepland. “Wel krijgen we regelmatig bijscholing”, vult Marijke Hesselink aan. Er worden bijvoorbeeld tilcursussen verzorgd en een arts geeft instructie over medicaties. Maandelijks zijn er werkbesprekingen in teamverband. Inhoudelijk worden de onbetaalde werkneemsters ondersteund. Maar het feit dat je ook ergens bij hoort en collega’s hebt spreekt de vrijwilligers aan.

Een ervaring met overlijden in de eigen omgeving is voor de meesten de aanleiding om zich in te zetten voor deze stichting. Het praten en denken over de dood is voor veel mensen een lastig en zwaar emotioneel onderwerp. Maar als het aan de orde is betekent het veel als je het samen kan delen en de laatste wens van de dierbare kan vervullen. De enorme steun ervaren van een ‘bondgenoot’ in het laatste stuk van iemands leven is heel waardevol. Mariet Reefman onderschrijft dit uit eigen ervaring.
 

Bescheiden op de achtergrond

Mariet Reefman, opgeleid als zorgassistent, vertelt: “de medicatie reiken we alleen aan. Het toedienen ligt bij de thuiszorg of de mantelzorg”. Alles gebeurt in overleg met de mantelzorg van de plek van het lichtknopje tot aan de koffie en de praktische bezigheden. Tijdens de nachtwake hebben de dames tal van verschillende bezigheden naast de praktische hulp bij de client. De één breit, de ander leest of bridget op de laptop. De eigenschappen die een vrijwilliger heeft zijn divers. “Het belangrijkste is dat je empathie kunt tonen. Je moet je kunnen aanpassen aan de normen en waarden van de client en de omgeving. Er wordt vooraf gekeken of je past in de gevraagde situatie. Je bent bescheiden op de achtergrond en betrouwbaar. Dit betekent ook dat er een beroepsgeheim is en je anoniem blijft.” Communicatie met de mantelzorgers en de collega’s middels een overdracht is belangrijk. Ervaring in de zorg is niet nodig. 'Als moeilijkste moment', geeft De Haas aan het dilemma om te bepalen wat het juiste moment is om de naasten te bellen wanneer het snel achteruit gaat met de cliënt.
 

Hoe kun je dat toch doen?

"Hoe kun je dat toch doen?" horen de dames vaak zeggen. Hesselink legt uit: "Het is niet mijn verdriet, niet mijn verlies." De Haas vult aan: "Je leert om de deur achter je dicht te doen. De dankbaarheid van de familie blijf je vasthouden. Je emoties heb je in de hand, maar een traantje laten gaan mag altijd. En achteraf kun je altijd bij de coördinator terecht voor een luisterend oor. Je gaat met een goed gevoel weg, omdat je werkelijk iets voor een ander hebt kunnen betekenen." (YD/AJ)
 

De Stichting Leendert Vriel Twente heeft behoefte aan vrijwilligers die zich willen inzetten voor palliatieve terminale zorg thuis. info@leendertvriel.nl