Borne krijgt onvoldoende voor financiën

Van het accountantskantoor BDO krijgt de gemeente een rapportcijfer vijf voor de financiële positie. Een onvoldoende concludeert BDO op basis van de financiële cijfers van 2022, die vergeleken zijn met resultaten van alle gemeenten in Nederland. In het jaarlijkse onderzoek Benchmark Nederlandse Gemeenten scoorde Borne over 2021 nog een mooie 8. Toen een flinke verbetering ten opzichte van de 3 van het jaar daarvoor. Waarom nu die onvoldoende en wat zegt het eigenlijk?
 

‘Niet het hele verhaal’

Wethouder David Vermorken: “Dit rapportcijfer is natuurlijk vervelend, maar ik denk dat we het goed kunnen verklaren. Het schetst een beeld, maar heeft geen absolute zeggingskracht over hoe het met de gemeente gaat. In Borne gaat het niet zo slecht. BDO vergelijkt op basis van een aantal kengetallen. Dat zijn belangrijke onderdelen, maar het is niet het hele verhaal.”
 

Het ‘ravijn’ in 2026

Eén van de cijfers die ten grondslag liggen aan de negatieve score is het verwachte financiële resultaat in 2023 tot en met 2027, vergeleken met het eigen vermogen van de gemeente. “In totaal komen we dan iets van 8 miljoen tekort. Daar zit echter ook 5 miljoen voor de Vloedbeltverbinding bij. Maar daarvoor is al gespaard, alleen wordt dat niet in het cijfer meegenomen. Haal je dat eraf dan ziet het er al heel anders uit.” Een andere reden waarom er een tekort over de komende vijf jaar voorzien wordt is het beruchte ‘ravijn’. In 2026 zal het Rijk aanmerkelijk minder in het Gemeentefonds storten. En dat is de belangrijkste inkomstenbron van gemeenten. “Er is vanuit de Vereniging Nederlandse Gemeenten een oproep gedaan om die tekorten in 2026 en 2027 ook te laten zien. Dat hebben wij, net als heel veel gemeenten, gedaan.” De hoop is dat er compensatie komt voor de huidige plannen van Den Haag, maar discussies zijn volop bezig en mede afhankelijk van een nieuwe regering. “Jaarresultaten voor 2023, 2024 en 2025 zijn positief, maar daarna zien we wel donkere wolken. Met de gemeenteraad gaan we dit jaar het gesprek aan over hoe we daar mee om moeten gaan.”
 

Andere aspecten

Op andere kengetallen, zoals solvabiliteit en netto schuldenquote doet Borne het redelijk tot goed. Zoals al jaren het geval is springt de grondexploitatie er in negatieve zin uit. De Bornsche Maten is voor een gemeente als Borne een hele grote nieuwbouwwijk, met alle risico’s van dien. Naarmate de jaren vorderen en de wijk steeds verder invulling krijgt, wordt het risico wel minder. “In een tijd dat je veel moet bouwen is het ook wel prettig dat je als gemeente zoveel grond in bezit hebt.” En dan is er nog de belastingcapaciteit. Daarvoor wordt uitgegaan van een bepaalde landelijke norm. Borne zit daar al overheen – wat overigens niet betekent dat de gemeente de belastingen niet mag verhogen. Het zegt wel iets over de mate waarin een gemeente financiële tegenvallers kan opvangen door belastingen te verhogen. “Tegenvallers kun je ook opvangen door reserves in te zetten. Die zijn ruim, maar daar kijkt BDO nu net niet naar.”
 

Beeldvorming

Er valt kortom wel iets van nuancering aan te brengen aan de onvoldoende voor Borne. Dat geldt eigenlijk voor al dit soort landelijke onderzoeken. Anderzijds wordt de conclusie dat Borne ‘de beste plek in Twente is om te wonen’ uit een onderzoek van Elsevier in 2022 te pas en te onpas door de gemeente gebruikt, zonder enige kanttekening. En als er nu één onderzoek is waar wel het nodige op aan te merken valt, is het dat wel. Maar ja, goed voor de beeldvorming. Deze onvoldoende van BDO niet. “Je moet eigenlijk dieper kijken voor een compleet beeld”, vindt Vermorken. “Maar zo’n onderzoek is ook wel nuttig. Zo wordt het ravijn in 2026 heel duidelijk aangetoond. Voor veel gemeenten een groot probleem. Voor Borne is het al niet anders.” (AJ)