Jonge klokkenluiders ‘vereren’ Borne

“Het klinkt als een spoorwegovergang”, aldus Jesse Oostermann, een van de begeleiders van het Utrechts Klokkenluidersgilde dat vandaag met zo’n twintig jongeren op excursie is in Borne. Hij heeft het over het beieren. Een oude traditie die in Borne in ere gehouden wordt en toch iets anders is dan het luiden van kerkklokken. Of het complimenteus is bedoeld wordt niet helemaal duidelijk, maar even later is de groep toch duidelijk in vervoering als ze in de toren van de Oude Kerk oog in oog staat met de drie grote klokken en zelf aan de touwen mag trekken die de lummels in beweging brengen.
 

‘De Dom is voor ons het hoogtepunt’

De jongens en meisjes vormen de opleidingsgroep van het Gilde, zijn maximaal 15 jaar en worden klaargestoomd om straks tien luidplekken in Utrecht van hun vaardigheden te voorzien. “De Dom is er inderdaad een van”, vertelt hij vol trots. “Voor ons het hoogtepunt ja.” Het Gilde is al in 1979 opgericht en bedoeld om het mooie ambacht van klokkenluider in ere te houden. ”Het elektrificeren van het klokkenluiden was de aanleiding voor de oprichting van het Gilde. Dat wilden we voorkomen en het ambacht van handmatig klokkenluiden in stand houden. Daar is het allemaal veel te mooi voor en bovendien is het belangrijk dit werk ook aan de volgende generaties door te geven.” Het Gilde telt in Utrecht inmiddels zo’n 80 actieve luiders.
 

Ook begeleidster Daniëlle Alexander is heel stellig over het belang van het klokkenluiden. “Je kunt er zóveel uithalen. En iedere luider heeft zijn eigen motivatie. Voor de een gaat het vooral om het geluid van de klokken, een ander verdiept zich graag in de geschiedenis en oorsprong en een derde vindt het gewoon heel leuk om te doen. In Utrecht hebben we zelfs een wachtlijst voor deze opleidingsgroep.”
 

‘Gaaf hoor, prachtig geluid’

De jongste deelnemer van vandaag is Matthijs. Tien jaar, korte broek en de oorkappen onder handbereik. Met maar één focus: de klokken. De ervaren torengids Gerard Smoors kan vertellen wat ‘ie wil (“Volgend jaar ben ik al 40 jaar klokkenluider in Borne”), maar hij legt het af tegen de gretigheid van de jongeren om zelf aan de touwen te trekken. “Gaan we verder naar boven?”, klinkt het dan ook al snel vol ongeduld. Ondertussen worden de klokken vanuit alle hoeken gefotografeerd, bestudeerd en deskundig met de vingers beroerd om de klank te kunnen proeven. “Gaaf hoor, prachtig geluid”, luidt de eenduidige conclusie.
 

En als het uurwerk eenmaal de tijd van 14.00 uur heeft geslagen, kan het los. Dan zijn de klokken voor even van het Gilde en dat is hoorbaar in Oud Borne. Gerard Smoors (87) glundert dan van oor tot oor en heeft moeite een lichte emotie te onderdrukken. “Mooi hè”, zegt ‘ie. “Het jubelen van de drie klokken doet me herinneren aan de bevrijding van Borne. Zo langdurig en enerverend heb ik het sindsdien niet meer gehoord.”
 

Een kwartiertje verder zit de excursie erop. Een hele ervaring rijker en wat belangrijker is: hopelijk weer wat bijgeleerd. En hoe mooi is het dan te bedenken dat de toren van de Oude Kerk in Borne als leslokaal fungeerde voor de Dom in Utrecht… (AJ/BM)

Meer over de oude toren en haar klokken is ook te vinden in ons bericht ‘Gemeentetoren, erfenis van Napoleon’