Het oude is nieuw geworden

Op deze Palmpasenzondag, 2 april, opende de heer ir. A.P. Heidema (Christenunie), commissaris van de koning van Overijssel, het verbouwde centrum ’n Potkaamp. Het ontmoetingscentrum staat tegenover de Oude Kerk in Oud Borne. Tevens werd stilgestaan bij de restauratie van de muurschilderingen van de monumentale Oude Kerk. Het oudste deel dateert uit 1350.

Secco’s

De opening werd voorafgegaan met een dienst, geleid door de voorganger ds. Johan Meijer, in de Oude Kerk. Voor deze gelegenheid was de kerk voller dan gebruikelijk. Hier pronken de eeuwenoude gerestaureerde muurschilderingen. Deze secco’s zijn drie jaar geleden gerenoveerd. De funderingen van de kerk zijn vernieuwd, andere hedendaagse aanpassingen zijn toegevoegd. Door de beperkingen van de coronapandemie kon er toen onvoldoende feestelijke aandacht aan worden geschonken.

In zijn preek refereerde Meijer aan de historie van de kerk. De metamorfosen die het gebouw door de eeuwen heen heeft ondergaan. Het veranderde van Katholieke naar Lutherse naar Calvinistische kerkgemeenschap. “In deze ruimte komen al eeuwen mensen samen. Om zich te laten inspireren,” predikte Meijer. De muurschilderingen waren in de middeleeuwen vooral bestemd voor de ongeletterden, de armen. Het waren boodschappen, zoals hoop, die werden weergegeven. De secco’s hebben, door de restauratie, meer kleur gekregen. Vele vrijwilligers hebben de witte muren met kleine sponsjes schoongemaakt. Tijdens de kerkdienst was er een intocht van versierde Palmpasenstokken. Die werden gedragen door kinderen.

Het oude is nieuw geworden

Aan het einde van de dienst opende de heer Andries Pieter Heidema, commissaris van de koning, middels een speech beide gebouwen. “Beide gebouwen zijn van groot belang. Hebben veel waarde. Zijn belangrijk voor de Bornse samenleving. Je voelt hier de historie.” Hij prees de inzet van de vele vrijwilligers. Alleen financiële ondersteuning is niet genoeg. De provincie heeft bijgedragen, in de vorm van subsidies, om de plekken duurzaam te maken en toekomstbestendig. Het is een belangrijke plek die in de harten van de bevolking zit. Het moet bewaard blijven voor toekomstige generaties. Het zijn beide plekken voor en van ontmoeting. Maar bovenal past het in het thema van deze gemeenschap ‘het Groen Geloven’. “Rentmeester zijn van deze aarde. We moeten zuinig op haar zijn en hart hebben voor het klimaat.” Heidema wenste iedereen op de gerenoveerde en verbouwde plekken waardevolle ontmoetingen toe. “De oude is voorbij, de nieuwe is gekomen.”

Een nieuwe ‘look en feel’ voor ’n Potkaamp

Tijdens de openingsspeeches werden Gerie van der Endt en Arend Jan Overbeek bedankt voor hun jarenlange inzet. Overbeek heeft als bouwpastor het project, gedurende drie jaar, in de uitvoering begeleid. Van der Endt was er acht jaar, inclusief voorbereiding, bij betrokken. Beiden zijn lid van het college van kerkrentmeesters. Verbinding en ontmoeting met elkaar binnen de Protestantse geloofsgemeenschap, en ook met de Bornse samenleving, was één van de drijfveren om de locatie ’n Potkaamp op te knappen, te verruimen en vooral te verduurzamen. “Het is een toekomstbestendig ontmoetingsgebouw geworden”, leggen de heren Van der Endt en Overbeek uit.

Duurzaam en circulair gebouwd

Wat dit project zo bijzonder maakt is dat er volledige aandacht was om duurzaam te verbouwen. De provincie Overijssel kon ondersteunen met het Ontzorgingsprogramma Maatschappelijk Vastgoed. Vanuit de provincie werd geholpen met een energiescan die gebruikt is bij het aanvragen van subsidies. Bij het verduurzamen van de Potkaamp zijn er dertig zonnepanelen gemonteerd. Dit is één van de weinige plekken in oud Borne waar zonnepanelen geplaatst mogen worden. Omdat ze op het platte dak en uit het zicht gelegd zijn.

"Voor de materialen van het gebouw zijn we gaan kijken wat we kunnen hergebruiken en waar we reststromen kunnen inzetten”, licht Overbeek toe. Zo is de gevelbekleding op het dakterras gemaakt uit restanten van een bouwbedrijf. De lambrisering in de grote zaal is gemaakt van afvalhout dat na het zagen van een grote partij hout was overgebleven. Voor het circulair bouwen zijn bestaande materialen uit de bestaande bouw ingezet voor nieuwe producten. Zo is voor de Potkaamp de bestaande trap in delen uit elkaar gehaald en naar een werkplaats gebracht om vervolgens de treden te verwerken tot een tafelblad als verlengstuk van het kookeiland in de kosterswoning. “De opgeslagen CO2 blijft nu nog voor een lange tijd in het hout opgeslagen.” Er is gekozen voor een hybride warmte oplossing. Het gebouw is ingericht met lucht-lucht warmtepomp, deze kan verwarmen en koelen. Voor de ventilatie is er een warmte terug win installatie geïnstalleerd.

Kosterswoning en Potkaamp nu één

Beide panden zijn ooit gebouwd in 1888. In 2018 is besloten om de kosterswoning en de Potkaamp met elkaar te verbinden. Waarmee één gebouw ontstaat voor multifunctioneel gebruik. Op de verdieping is het dak open gemaakt en middels een nieuw dak zijn de kosterswoning en Potkaamp met elkaar verbonden. In de gang is een nieuwe trap gemonteerd. De slaapkamers van de kosterswoning zijn omgebouwd tot één ruimte waar de jeugd haar activiteiten kan organiseren.

‘Circulair’ staat ook voor gebouwen in stand houden en zorgen dat ze met liefde worden onderhouden. Met het verbinden van twee gebouwen, de Potkaamp en de kosterswoning, is de verwachting dat Borne een nieuwe plek krijgt waar mensen graag naar toe willen om elkaar te ontmoeten, gesprekken met elkaar voeren en met elkaar activiteiten uitvoeren. Bijvoorbeeld gezamenlijk koken en eten. Door het toevoegen van faciliteiten als een grote keuken en verschillende ruimtes kunnen meer activiteiten georganiseerd worden. Dit past in de visie van het Meerjarenbeleidsplan van de Protestantse Gemeente. Het plan is geschreven vanuit de behoefte aan verbinding en ontmoeten.

Ontmoeten is welkom voor iedereen

‘De kerk verandert en dat moet ook als we open willen blijven,’ vertelt Overbeek. ‘We willen een grote, moderne en gezellige plek creëren waar iedereen zich thuis voelt. Niet alleen onze leden, maar ook anderen die mensen willen ontmoeten. We hebben de ruimte en die willen we aanbieden aan andere maatschappelijke initiatieven. Een centrale ontmoetingsplek. Iedereen is welkom.” (YD)