Een schat aan emotionele herinneringen

Het was een jaar geleden dat vrouwen, moeders, kinderen en een enkele man ontheemd aankwamen in De Zwanenhof in Borne. Berooid van hun toekomst, hun veilige thuishaven achterlatend, hun familieleden en vrienden in onzekerheid nalatend. Een orkaan van emoties woedde door hun hoofden en lijven. Hart en ziel verscheurd. Nu een jaar later zijn veel herinneringen op papier vastgelegd. Het team Maria Boldueva, Liubov Tuna en Maria Hrytsai heeft samen met hulp van de Zwanenhof, professionals en vrijwilligers, de vele herinneringen en emoties van de bewoners verbeeld.

Witte vogels

Wie op vrijdagavond de grote ruimte in De Zwanenhof betrad zag opgewekte bewoners, betrokken vrijwilligers en diepgeraakte bezoekers. Verdriet en dankbaarheid gaan hand in hand. Het is weergegeven in een weergaloze expositie. Herinneringen vertolkt door de bewoners. Maria Boldueva “34 bewoners konden hun herinneringen weergeven in een interview. Het was hartverscheurend.” Maria was regelmatig aangeslagen en huilde tijdens dit proces. Sommige bewoners konden het niet aan. “Hetgeen zij meemaakten kunnen ze niet delen.” We weten allen wat er gebeurt in die afgrijselijke oorlog. De teksten van de interviews zijn krachtig. Vastgelegd op wit en zwart papier. “Kleur past niet. Het leven nu is zwart en wit”, legt Maria uit. De witte en zwarte bladen met teksten zweven door de kolossale ruimte. Verbonden met ragfijne draden aan het hoge plafond. Omgeven door veel, heel veel, zwevende witte papieren origami vogels. Het symbool voor vrede, geloof en overwinning.

Ontroerende zwart-wit portretten

Herhaaldelijk lieten de bezoekers het woord ‘indrukwekkend’ vallen. Je weet het: maar nu voel je het. De pijn, het enorme verdriet, het gemis, de hoop, de dankbaarheid en waardering. Het is een achtbaan van emoties. Het raakt je hart en ziel.

Bij de opening van de expositie wezen Maria Boldueva en Katherina Bassova (Nederlands-Oekraïense vrijwilligster) ook op de drie andere kunstwerken. Een tiental ontroerende grote zwart-wit portretten. Alsof ze je iets willen zeggen, meegeven. De teksten eronder veroorzaken stiltes. Tijd om stil te staan. ‘Het is niet het leven dat ons verandert, het zijn de mensen die ons veranderen’; ‘Elke ochtend is een tijd om het leven opnieuw te beginnen’; ‘Fouten zijn leestekens in het leven, zonder welke er, net als in een tekst, geen betekenis is’, van Yerin Mykhailo.

Koffer met tastbare herinneringen

Confronterend en aangrijpend is de koffer. Openstaand en verstild in de hoek op wit doek en papier. Vol… met de laatste spulletjes die nog mee konden. Het geeft de waarde aan die vaak in de kleine dingen zit. Tastbare herinneringen. Op de vlucht naar veiliger oorden. Uit het geboorteland, Oekraïne. Ernaast staat een gedicht. Poëzie leent zich bij uitstek om te boetseren met woorden om diepe gevoelens weer te geven. Vanuit de ziel van de dichter. “Je moet blijven dromen en deze volgen. Hopen op een vreedzame toekomst”, legt Maria uit.

Postzegel van Krimbrug voor gemeente Borne

Nadat de eerste indrukken enigszins verwerkt waren, gaf wethouder David Vermorken in zijn toespraak aan dat Borne thuis niet kan vervangen maar wel een thuis kan zijn.” Ook bedankte hij de vele vrijwilligers die zich dagelijks met hart en ziel inzetten. “We hopen dat we hier over een jaar staan om de vrijheid van Oekraïne te vieren. Weet dat jullie een plek in het hart van Borne hebben veroverd. Wij strijden voor de vrijheid van Oekraïne.”

Vermorken ontving voor de gemeente Borne een speciale postzegel: De Krimbrug of Kertsj-brug, de verbinding tussen Rusland en het door Moskou bezette Oekraïense schiereiland de Krim, die zwaar beschadigd werd bij een ontploffing. Met tranen in de ogen van de aanwezigen werd gezamenlijk geluisterd naar het volkslied. En vooral ook meegezongen. (YD)