Sefardische muziek, ontroert en raakt je

Twee ingrediënten, met Joodse achtergrond, komen op vrijdag 14 oktober bij elkaar. Sefardische muziek, met een oud Spaans-Joodse afkomst, in een passende omgeving, de Bornse Synagoge. Muziek, een historische lezing en cultureel erfgoed worden op deze avond met elkaar verbonden. De Franse, internationaal bekende, musicus Anass Habib is voor een aantal optredens speciaal naar Nederland gereisd. Samen met Janine Verdonk, cultureel antropologe, harpiste en zangeres nemen ze het publiek mee in de wereld van de middeleeuwse Spaanse Sefardische liederen.

Wie waren de Sefarden?

Tijdens de middeleeuwen woonden er veel Joden in Spanje en Portugal. Het Hebreeuwse woord ‘Sefaràd’ betekent Spanje. Rond 1492 werd deze bevolkingsgroep uit Spanje verdreven. Zij hadden de keuze: of zich bekeren tot het christendom, hun religie in het geheim belijden of het land verlaten. “Het was het moment dat de Sefardische Joden zich verspreidden over Noord-Afrika, het Ottomaanse Rijk en de Balkan. De Sefardische Joden namen hun Spaanse taal mee naar het nieuwe land waar ze gingen wonen en bleven deze taal onderling gebruiken. Woorden uit het gastland werden hierin opgenomen en zo ontstond het Ladino als omgangstaal: een taal waarin in die tijd door vrouwen over ‘vrouwenzaken’ gezongen werd. “Het werd van moeder op dochter overgedragen, je kunt spreken van een vrouwencultuur”, legt Verdonk uit.

Salomon Spanjaard

De toonladders en ritmes uit hun nieuwe leefomgeving beïnvloedden de oude middeleeuwse liederen en melodieën. Dit resulteerde in een breed divers repertoire. Een melange van klanken en ritmes. Begin 1900 beïnvloedden westerse elementen de oude muziek en dat leidde tot vernieuwing. Voor de antropologe Verdonk heeft het optreden in Borne nog een extra dimensie. Het roept vragen op. Had Salomon Spanjaard, die in het verleden voor Borne zo van betekenis was, voorouders in Spanje? Is dit te achterhalen of blijft het een raadsel?

Ontdekkingsreis langs eeuwenoude muziek

Het duo Anass en Janine neemt het publiek mee op ontdekkingsreis langs deze eeuwenoude muziek. Deze avond kenmerkt zich door een mengeling van zang, percussie, harp en uitleg. Soms herkenbaar door de Marokkaanse ritmes en tonen uit de Balkan. “Maar vooral uit het hart gegrepen.” De melodie, de klanken pakken je. De musici vertellen over de oorsprong en ontwikkeling van deze nog onbekende muziekstroom. Maar het is vooral luisteren en beleven met liederen uit een oorspronkelijk Joodse cultuur in een historische Joodse omgeving. Warme klanken, die ontroeren, troost bieden en vooral je binnenste raken. (YD)

De muzikale lezing start om 20.00 uur. Entree: 12,50 euro.