Museum ontvangt eeuwenoud boek

Een historisch verfstalen boek met receptuur uit 1811, geschreven door Johannes Mulder uit Borne, zwierf eeuwen rond binnen de familie en aangetrouwden. Tweeëntwintig jaar geleden schonk de nazaat Thea Schoemaker-Mulder het aan de toenmalige voorzitter van de Heemkundevereniging Henk Woolderink. Het boek raakte in de vergetelheid. Totdat het boek enige tijd geleden onder ogen kwam van het huidige bestuur van de vereniging. Deze zag een meerwaarde van het boek voor het museum Bussemakerhuis. De schenking werd schriftelijk vastgelegd. Hier wordt het boek - dat museale waarde heeft - nu gekoesterd, onderzocht en getoond aan het publiek. De historie van het boek en de schrijver roepen veel vragen op.

Wat staat er in het boek beschreven?

Wilma Witteman, conservator van het museum, glundert bij het in ontvangst nemen van dit boek. “Het staat vol met receptuur en papieren staaltjes van verfprocessen. In oud-Nederlands en oud-Twents vind je beschrijvingen van het gebruik van indigo bij het verven van linnen.” In die tijd waren er nog geen synthetische verfstoffen. Indigo, de blauwe kleur die we kennen van de jeans, werd in die tijd geëxporteerd. De kleurstof werd in Twente vooral gebruikt voor blauwdrukken op linnen stoffen. Het boek bevat veel genummerde motieven, patronen en verfrecepten. Motieven die ook in Staphorst worden gebruikt. Blauwdrukken tref je ook elders, bij traditionele volkeren, in de wereld aan. Het werpt een blik in de tijd. Het gebruik van potasch wordt beschreven. Een middel dat wij niet meer kennen. Nu enigszins te vergelijken met soda. Maar ook één sagroen Saturnus en één loot borax roept vragen op.

Wie was de schrijver Johannes Mulder?

Of was het Johannes Antonius Mulder? Hij is vermoedelijk geboren omstreeks 1776. Hij leefde in Borne. Er gaan diverse verhalen rond over Mulder. Hij was een blauwdrukker en blauwverver. Een blauwverver verft kleding blauw met indigo. Kleding laten verven was goedkoper dan nieuwe kleding aanschaffen. Ook werd dit vroeger veel gedaan als men in de rouw was. Het blijft een interessante vraag voor de historici en vraagt nader onderzoek.

Woolderink (op de foto hiernaast) heeft ooit de stambomen uitgeplozen. Wie was deze man en waarom schreef hij een stalenboek? Het boek is doorleefd. We realiseren ons dat deze man al met textiel bezig was voordat de firma Spanjaard in 1850 de eerste weefgetouwen kocht voor de start van een textielonderneming. Thea Schoemaker-Mulder was altijd geïnteresseerd in het verzamelen van oude archiefstukken. Met name uit die van haar familie. Ze vermoedt dat er nog meer rondzwerft en doet verwoede pogingen om dit te vinden en voor het nageslacht te bewaren.

Waarom is het boek van waarde?

Het naslagwerk biedt een inkijkje in de textielwereld van toen. Liesbeth Hassink, directeur van het museum, spreekt van een ‘heugelijke dag’. “Dit is zo’n pareltje en hoort thuis in de top tien van het museum.” In het museum wordt het in de context van de textielnijverheid van Borne geplaatst. Deze schenking is weer een voorbeeld van hoe verenigingen en organisaties met elkaar kunnen samenwerken. (YD)

Op de bovenste foto van links naar rechts: Annemarie Haak (Heemkundevereniging), Thea Schoemaker-Mulder en Liesbeth Hassink (Bussemakerhuis)