Carnavalsoorlog in Borne

Feestjes, bier en een bult gezelligheid, zo zien de maanden in aanloop naar carnaval er normaliter uit. Normaliter, want corona haalt een streep door carnaval 2021, het populairste volksfeest van Nederland. Ook in Borne, dan omgedoopt tot Melbuul’ndorp, zijn alle grootschalige feestelijkheden afgelast, inclusief de daarbij behorende ingrediënten als muziek, uitbundigheid, optocht en verkleedpartijen. Geen traditionele overdracht van de stadssleutel en ook Krelis wordt niet in top gehesen. Geen driedaagse periode van leut en zotheid dus waarin maskers en vermommingen zo’n belangrijke rol spelen. Het ‘Agge maor leut ‘et’ is overigens niet altijd vanzelfsprekend geweest in Borne. Begin jaren tachtig van de vorige eeuw ontspon zich een ware ‘prinsenrel’, nieuws dat de grote landelijke dagbladen haalde. Een terugblik…

Strijd om de troon

De oudste carnavalsvereniging van Borne, De Toet’nbloazers, zet zich sedert 1966 in voor het Bornse carnaval en leverde van oudsher de stadsprins. Het organiseerde ook de eerste optocht, al stelde die in het begin niet zoveel voor en was de publieke belangstelling gering. Met de komst van burgemeester Koen Hehenkamp in 1974 kreeg het carnaval in Borne een boost. De traditionele sleuteloverdracht werd een feestelijke gebeurtenis en het ophangen en verbranden van Krelis, een strooien pop, werd in ere hersteld.

Nu is Borne niet een echte carnavalsstad zoals bijvoorbeeld Oldenzaal, maar er wordt al jaren carnaval gevierd en niet zo zuinig ook. Toentertijd waren er, naast De Toet’nbloazers, nog vier andere carnavalsverenigingen actief in Borne en kerkdorpen, verenigd in de Stichting Karnoverco. Deze overkoepelende organisatie wilde dat de andere verenigingen ook in aanmerking moesten komen om de stadsprins te leveren. Een conflict was geboren en laaide verder op in twee carnavalskranten. Hierin werden de oudste rechten op de stadsprins fel bevochten. Er werd zelfs gedreigd met een kort geding, inzet was wie zich de stadsprins van Borne mocht noemen.

Kunst- en vliegwerk

Door die onderlinge strijd dreigde het carnaval in 1982 helemaal in het water te vallen. Toen onderlinge twisten tussen de carnavaleske partijen het kookpunt naderden, ontbood burgemeester Hehenkamp ijlings de strijdende partijen bij zich. Hij wist met het nodige kunst- en vliegwerk uiteindelijk te bereiken dat de besturen van de carnavalsverenigingen weer de rijen sloten. Dat kwam vooral omdat er in dat weekend een filmploeg mee zou lopen om het carnaval als cultuur en traditie in ons dorp op beeld vast te leggen. De strijdbijl werd echter niet voor lang begraven. De Bornse ondernemers hadden intussen laten weten geen advertenties meer in de volgende carnavalskrant te plaatsen zolang de kwestie niet was opgelost.

Karnoverco vroeg en kreeg voor 12 februari 1983 een vergunning voor de optocht, onder voorwaarde dat iedereen eraan kon meedoen. Men wijzigde echter nadien het optochtreglement zó, dat de hoogheid van de concurrent niet mee kon rijden in de optocht, ze hadden er zelf al één aangewezen. Dit tot grote woede van alles wat Toet’nbloazers was. Het al jaren slepende conflict dreigde te ontsporen. Beide partijen eisten de prins en bijbehorende stadssleutel voor zich op.

Vergunning ingetrokken

Aangezien de perikelen in het Bornse carnavalsleven de gemoederen al dusdanig hadden verhit, achtte burgemeester Hehenkamp het niet raadzaam het tijdens de optocht op een confrontatie tussen de carnavalsvierders te laten aankomen. De vergunning voor de optocht werd ingetrokken. De sleutel van de ‘stad’ werd niet uitgereikt. De Toet’nbloazers bliezen het hoogst van de toren, ze eisten hun eigen stadsprins op met de daarbij horende stadssleutel. Maar twee prinsen vond de gemeente te veel van het goede en daarom werd niet deelgenomen aan de feestelijkheden. Daar zijn de carnavaleske figuren toch wel flink van geschrokken. Carnaval zonder optocht is geen carnaval.

Die gedachte moet de kemphanen naar de praattafel hebben gejaagd. Toen burgemeester en wethouders de verzekering werd gegeven dat ze alles in het werk zouden stellen om de optocht vreedzaam te doen verlopen, kregen ze de vergunning terug. Onderling moest nog wel worden uitgevochten wie de stadsprins zou worden. Helemaal als vanouds is het niet geworden. Alle andere keren begonnen de festiviteiten officieel op het gemeentehuis met het overdragen van de stadssleutel aan de prins. Dat is achterwege gebleven, omdat geen van beide prinsen deze in handen mocht krijgen.

En zo geschiedde dat hoogheid Prins Rein de Eerste van De Toet’nbloazers (foto in de tekst) en hoogheid Paul de Eerste namens Karnoverco zich hossend door Borne voortbewogen zonder dat ze aanspraak konden maken op deze officiële titel. (HN)

Bron: Wikipedia; Algemeen Dagblad, Het Vrije Volk